Als iemand mij vraagt waar ik zoal optreed en ik zeg: ‘In theaters, bij bedrijven, op scholen en in kerken,’ zie ik de wenkbrauw van de vragensteller licht omhoog gaan bij dat laatste. In kerken? Dat is nou niet echt de meest logische plek om improvisatietheater uit te voeren. Toch vind ik het een mooie combinatie.
Ikzelf ben christen en ga regelmatig naar de kerk. Het gebouw waar vooral flink geconsumeerd wordt: stil zitten en luisteren naar de dominee. Dat is wat er van je verwacht wordt, met een paar psalmen en gezangen als interactie. Begrijp me niet verkeerd, ik voel me prima thuis in deze ambiance. Maar toch wilde ik op een gegeven moment kijken of theater, en dan in het bijzonder improvisatie, een plek zou kunnen krijgen in kerkdiensten. Theater is immers een mooi middel om mensen te laten lachen en ontroeren. Daarbij zorgt improvisatie voor wat interactie.
Improdienst
Ik ben gaan zoeken naar mogelijkheden om deze twee, op het eerste gezicht totaal verschillende, werelden bij elkaar te brengen. Zo ben ik, al denkend en puzzelend, gekomen tot de improdienst. Een protestantse kerkdienst heeft altijd een vaste opbouw met een duidelijke boodschap, verwoord in de preek van de dominee, ondersteund met bijpassende Bijbelteksten, liederen en gebeden. Een improdienst is in de basis hetzelfde opgebouwd. Maar in plaats van de preek wordt een aantal scènes gespeeld door mij en een vrijwilliger uit de kerkbanken.
Tijdens één van de diensten speelden we bijvoorbeeld een emotionele achtbaan. Het werd een erg grappige scène over een verloren trouwring. Nadat het gelach in de kerk tot bedaren kwam, zag ik meteen de gezichten vragend kijken: ‘Wat is precies de boodschap van deze scène?’ Ik stelde ze een wedervraag: ‘Wie zet zichzelf weleens op ‘freeze’? Wie zoekt de stilte wel eens op? Wie maakt in die stilte contact met God?’ Gedurende de dienst van ongeveer een uur worden zo drie scènes gespeeld en vervang ik zogezegd de dominee.
Basisprincipes
De ander laten stralen, jezelf dienstbaar opstellen, afhankelijk durven zijn, elkaar ondersteunen: allemaal zeer herkenbare begrippen voor zowel de doorgewinterde improspeler als de gemiddelde kerkganger. De Bijbel staat namelijk vol met teksten waarin deze, en nog veel meer, basisprincipes van improvisatie staan. Inhoudelijk komen de scènes dus prima tot hun recht in een kerkdienst.
Aan de vorm moeten sommige mensen nog wennen. Men is niet gewend om zelf input te geven, mee te spelen in scènes en zeker niet om uitgebreid te lachen in de kerk. Maar gezien de reacties is het een welkome afwisseling tussen de gewone kerkdiensten. En zo vormen improvisatie en kerk een mooie combinatie!
Remy van Keulen is improvisator, cabaretier en stemacteur. Ga voor meer info naar: http://www.remyvankeulen.nl/
Improvisatie is inderdaad een bijzonder krachtig instrument om in te zetten omdat de acteurs in staat zijn mee te bewegen