Voordat het hele corona-circus begon, had ik me volledig verdiept in het krijgen van meer diepgang en intimiteit in scenes. Nu leven we in een totaal andere wereld waar het juist draait om afstand. Dus vroeg ik me af: hoe krijg je intimiteit in digitale improvisatie?
Ik vond dat er, onder andere bij mijn eigen vereniging Tartrek, nogal bangig werd gedaan over het aanraken van de ander of een kus geven en het écht connectie maken. Terwijl het vaak zoveel mooier is om naar te kijken en echter overkomt als je dat wel durft! Ik wilde iedereen laten ervaren hoe tof het is als je je kwetsbaarder durft op te stellen, dus ging ik in de weer met workshops. Het was ontzettend mooi om te zien dat iedereen er zo enthousiast van werd!
Een andere wereld
Nu leven we in een totaal andere wereld waar het juist draait om afstand. Waar het er ineens gek uit ziet als er publiek zit in een tv-programma of mensen in interviews elkaar de hand schudden. Als ik nu een uitzending van First Dates zie verwacht ik spontaan een drone die langs vliegt die mensen sommeert om als de sodemieter 1,5 meter afstand te houden. Als ik dan al buiten kom om mijn kluizenaarsbestaan te verrijken met wat frisse lucht en een tegenligger zie aankomen lijkt het wel een strategisch spel. En wanneer je dan uiteindelijk de ander passeert durven we elkaar niet eens meer aan te kijken en lijken we wel mensenschuw. (Al lijkt er in dat laatste gelukkig langzaamaan verandering te komen)
Digitale lente
Maar, gelukkig is daarnaast in korte tijd een compleet nieuwe digitale impro-wereld tot bloei gekomen waarin druk geëxperimenteerd wordt. Wij als improvisatoren zijn waarschijnlijk ook de groep die ons het snelst heeft aangepast aan deze nieuwe manier van werken. Wij zijn gewend om vanuit niets iets te maken, met weinig middelen te werken en ons aan te passen aan de situatie. In twee weken tijd had ook ik me volledig ondergedompeld in Zoom en Whereby, in wat voor spelvormen er allemaal mogelijk zijn en die gedeeld met anderen. En er bleek veel meer mogelijk dan ik in eerste instantie had gedacht.
Connectie maken
Toch merk ik dat ik het fysieke deel van improvisatietheater mis in deze nieuwe vorm. Het écht contact maken met elkaar, een bepaalde sfeer creëren in een scene, een gevoel bij iemand oproepen. Misschien houd ik me daarbij teveel vast aan het oude vertrouwde en moet ik meer kijken naar wat er wel mogelijk is. Daarom ben ik nu aan het onderzoeken of je die intimiteit ook op de digitale speelvloer kan creëren. Kun je de scenes ook diepgang geven of is digitaal improviseren meer een platform voor wat simpele spelvormen?
In de praktijk
Afgelopen dinsdag heb ik met mijn groep een digitale les De Vloer op gedaan, waar we in ‘real-life’ ook mee bezig waren. We hadden dilemma’s bedacht die goed toe te passen waren in deze setting, zoals een video-conference, een tv-/nieuwsuitzending of een skypegesprek tussen moeder en zoon. Zo maak je gebruik van de nieuwe setting en hou je de scene realistisch.
Over het algemeen gelden dezelfde principes als we bij improvisatietheater hebben geleerd: Luister naar elkaar, sta open voor de suggestie van de ander, accepteer ieder aanbod en borduur daarop voort. Beschrijf je gevoel! Vertel waarom het belangrijk voor je is, heb het over de relatie en niet over koetjes en kalfjes. Tenzij je daarin met emotie ook duidelijk kunt maken hoe de relatie is tussen twee spelers.
Intiemer dan in het echt
Wat een groot voordeel van deze digitale vorm is, is dat je heel goed moet luisteren naar elkaar waardoor mensen elkaar echt de ruimte geven. Zo kun je prima werken met het laten vallen van stiltes. Je kunt dichterbij de camera komen, fluisteren en een onderonsje hebben en je kunt op date gaan en de chatgesprekken laten zien op het scherm.
In feite is het voor een deel juist intiemer dan in het echt. Normaal gesproken zit je op veilige afstand te kijken naar het geheel, nu zit je er bovenop en kan iedereen alles zien. Je kunt weliswaar iets buiten beeld doen wat de ander niet ziet, maar je gezicht is het focuspunt. Eigenlijk is het een soort camera acteren; een kleine beweging of verandering in mimiek zegt al veel. Het is improvisatietheater vanuit een heel andere beleving.
Toevoeging aan improviseren
Dus, om een antwoord te geven op mijn eigen vraag: Is intimiteit ook mogelijk in deze nieuwe manier van improviseren? Ja, dat kan. En zo denk ik dat deze digivorm juist een toevoeging kan zijn aan onze impro toolbox. Je kunt straks een gewone voorstelling spelen en daar een digitale twist aan geven. Of je kunt online een sessie spelen waarbij het publiek een unieke kijk krijgt door bijvoorbeeld media te delen tijdens een digitale sessie.
Voor iedereen die nu nog zit te ‘ja,maar-en’: natuurlijk, het is niet hetzelfde als onze oude vertrouwde vorm. En helemaal prima als je even een impro-break neemt en er later weer inspringt. Maar als je wilt blijven improviseren is het op dit moment het enige middel wat we hebben. Net als met improvisatietheater geldt: je moet het doen met wat er is. Als we straks als dolle koetjes in het voorjaar weer de wei in mogen dan kunnen we zelf kiezen wat we met de opgedane kennis doen. Maar laten we hier dan op terugkijken als een periode waarin we heerlijk hebben kunnen experimenteren!