Je bent introvert en je bent improvisatiespeler. Hoe dat ooit gekomen is? Misschien wilde je wat meer outgoing worden, had je vrienden die je meesleurden naar “die leuke cursus waar ze zelf aan meededen” of misschien had je gewoon een voorliefde voor theater. Wat je reden ook was, voor je het wist had je je eerste cursussen en wedstrijden achter de rug en dompelde je jezelf onder in het fantastische theatersport- en improwereldje. Om daar af en toe ook weer gehavend en overprikkeld uit te rennen. Help! “Maar ik vind het zo leuk!”. Geen nood: hier een aantal survivaltips speciaal voor jou als improvert persoon.
Beeld: adobe stock
Ze zitten overal
Introverte improspeler, een contradictio in adiectivo? Allerminst. Ik ken een hoop introverte improspelers en weet zeker dat er nog een heel stel verstopt zit bij teams en verenigingen in het land. Het zijn vaak de wat rustigere spelers, je ziet ze vaak tijdens een voorstelling de boel observeren en de grote lijn in de gaten houden – en vooruit, ze schrijven de wat wolligere improblogs (guilty!). Wat ik ook weet, is dat de meesten soms worstelen met hun temperament en op zoek zijn naar een manier om te groeien in improvisatie en toch zichzelf te kunnen blijven. Met name sinds mijn eigen burn-out anderhalf jaar geleden ben ik een kleine grote zoektocht gestart naar de invloed van mijn introverte karaktereigenschappen, onder andere op de manier hoe ik met improvisatie omga. Wat eerste gedachten wil ik graag met jullie delen.
Introwat?
Elk mens heeft een aantal karaktereigenschappen en één van de meest onderzochte en meest bepalende daarvan is je positie op het extravert – introvertspectrum. Extraverten hebben meer prikkels nodig om zich fijn te voelen en zij laden vaak op van sociale activiteiten met een groep mensen. Introverten voelen zich vaak prettiger bij een minder grote hoeveelheid prikkels en zijn vaak meer op hun gemak in één-op-ééngesprekken of contacten in een kleine vertrouwde groep. De afgelopen jaren is introversie als fenomeen wat meer onder de aandacht gebracht door schrijvers als Susan Cain (Quiet. The power of introverts in a world that can’t stop talking), Marti Olsen Laney (The Introvert Advantage) en Laurie Helgoe (Introvert Power). Hoewel iedereen zich zowel extravert als introvert kan gedragen, is er bij veel mensen wel een sterke voorkeur aanwezig die genetisch is bepaald.
Een begin van de verklaring voor de verschillen tussen de beide ‘verten’ ligt in de hersenen. Zo zouden extraverten minder gevoelig zijn voor de neurotransmitter dopamine. Ze hebben daardoor meer behoefte aan dit hormoon (en het gerelateerde adrenaline), die het sympathische deel van het autonome zenuwstelsel activeert. Dit is het deel dat het lichaam aanzet tot actie, volle kracht vooruit! Introverten zijn heel gevoelig voor dopamine, ze moeten er precies genoeg van hebben en zeker niet te veel. Zij hebben juist veel nodig van de stof acetylcholine, die het parasympatische deel van het autonome zenuwstelsel aanspreekt – het deel dat ervoor zorgt dat je lichaam gas terugneemt en rustiger wordt. Uit onderzoek van Diane Berry en David Lester (gepubliceerd in het tijdschrift Perceptual and Motor Skills) blijkt dat bij introverten het parasympatische deel van het zenuwstelsel dominant is, wat zou kunnen verklaren waarom introverten zich prettiger voelen bij het verminderen van prikkels van buitenaf.
Ok, leuk, die verschillen. Maar hoe speelt dit een rol bij improvisatie?
Warming-up
Laten we eens kijken waar introverte improspelers zo al tegenaan lopen. Zonder als introvert in de slachtofferrol te schieten, maar juist om beter in je kracht te kunnen gaan staan en te ontdekken wat jij nodig hebt om lekker te spelen – en dus ook om je medespelers een goede tijd te bezorgen. Een herkenbare situatie in impro waarin je als introvert te maken krijgt met temperamentverschillen is de warming-up voor een voorstelling. Hoe vaak heb ik zelf niet in de verplichte warming-up gestaan en gedacht: “Ik wil weg, ik wil niet schreeuwen en springen, ik wil mediteren, thee drinken en nog even in mijn boek lezen”?
We zagen al dat introverten gevoelig zijn voor prikkels. Een overload daarvan in de vorm van geluid, fysieke opwinding en ongerichte energie maakt dat de gemiddelde improvert de voorstelling eerder met een kokend prutje havermout als hoofd dan met een frisse geest tegemoet treedt.
Ja, het lijf en de stem mag opgewarmd, dat is voor iedereen goed en natuurlijk wil je voor een voorstelling even echt contact maken met elkaar. Daarbuiten is het echt een aanrader om uit te vinden wat jij nodig hebt vóór een voorstelling en daar aandacht aan te geven. Even een ontspanningsoefening doen, rustige muziek luisteren, goed water drinken, wat eiwitten eten (schijnt het parasympatisch zenuwstelsel te ondersteunen en introverten sneller in de sweet zone te brengen), zorgen dat je het niet te koud of te warm hebt.
“Zeg het eerste wat er in je opkomt!” – “Ja maar, er komt niks!”
Toch een dingetje eruit pikken: associëren. Introverten halen hun kennis en ideeën vaak uit hun langetermijngeheugen. Dat zorgt er onder andere voor dat ze informatie vaker herkauwen, de stroompjes in de hersenen leggen simpelweg een langere route af. Daardoor kan het zijn dat je als introvert wat vaker met je mond vol tanden staat in je scène, terwijl je extraverte buddy een heel verhaal uit zijn mouw staat te schudden.
Om je langetermijngeheugen vóór een voorstelling al te activeren, kan je deze korte associatieoefening in je eentje doen. Ga rustig staan of zitten en neem waar wat je ziet, ruikt, hoort of voelt (als in sensaties, niet per se emoties). Associeer door op deze zintuiglijke gewaarwordingen. Waar lijkt het op? Wat waren situaties waarin je dit ook zag, rook, hoorde? Wat voor emoties hoorden daarbij? Wat voor emotie heb je nu? Welke andere situaties kun je hieraan koppelen? Deze handvatten kunnen je helpen om jouw hersenen op een introverte manier te stimuleren zonder jezelf te overprikkelen.
Zorg goed voor jezelf, spreek je uit!
Zo simpel maar niet altijd vanzelfsprekend. Zeg wat je nodig hebt. Bedenk dat je geen slechtere speler bent als je het niet trekt om aan alle heisa rondom een voorstelling mee te doen, maar dat je gewoon anders bent geschroefd dan je extraverte teamgenootjes en dat je andere dingen nodig hebt om te floreren. In de afgelopen jaren heb ik met enige regelmaat en veel plezier meegedaan aan de verschillende theatersporttoernooien in het land – maar dat is me toch wel een partij heftig hè (niet alleen voor introverten overigens). Bij mijn laatste NTT in 2016 ben ik na de wedstrijden op zaterdag gewoon terug naar huis gegaan, ben ik om half 9 in mijn bed gekropen, om me op zondagochtend weer bij mijn teamgenootjes te voegen die wel puf hadden voor een feestje de avond ervoor. En hoe verder we in het toernooi kwamen, hoe langer de dutjes en ontspanningsoefeningen tussen de wedstrijden door werden, en hoe korter de warming-ups. Mijn teamgenootjes van Een Ander Team hebben er nooit een probleem van gemaakt dat ik me af en toe terugtrok en gaven ook zelf aan wat ze nodig hadden (thanks boys!). Dus spreek je uit bij de volgende gelegenheid dat je speelt, dan voelen je medespelers zich misschien ook minder bezwaard als ze zelf wel even tien rondjes willen rennen door de zaal en dertig push-ups willen doen. (Moet je doen joh, die green tea lemongrass spreekt mij meer aan).
Veel plezier!
Ik wens je veel plezier bij het improviseren! Geniet ervan om bij het spelen ook je extraverte kanten aan te spreken. Neem dan wel op tijd gas terug en bedenk je dat je als introvert nu eenmaal andere behoeften hebt dan extraverten. Uiteraard geeft een mooie balans van spelers met verschillende temperamenten meer rijkdom aan perspectieven en dus: mooiere scènes!
Wat zijn jullie tips voor introverten? Of juist tips voor extraverten?
–
Met dank aan alle spelers met wie ik afgelopen jaar heb mogen werken en in het bijzonder Anke, Annemieke, Björn, David, Deb, Felice, Jeroen, Jenny, Liesbeth, Louis, Ksenia en Michiel voor de kick-off tijdens de Impro voor Introverten-workshop van vorig jaar! En dank aan Rianne voor de psychobiologische achtergrond bij deze blog!
Tof stuk Jeroen. En herkenbaar!
Introverte groet.
Ad-Just