Het valt me vaak op hoeveel impro-spelers de rol van presentator liever uit de weg gaan. Het is nou eenmaal echt iets anders dan met een groep scenes bij elkaar improviseren. Toch is een goede presentator een belangrijk onderdeel voor een succesvolle show. Waar moet je op letten?
‘Wat vind jij eigenlijk de taak van een presentator?’, vroeg iemand me afgelopen weekend na afloop van een – overigens uitstekend gepresenteerde – voorstelling. Daar had ik wel wat over te melden, maar al snel ging het gesprek alweer over Star Wars en het ontbreken van kaas op de pizza van één onzer tafelgenoten. Daarom deze blog over de taken van de presentator bij een improvisatie-voorstelling en tips om die uit te voeren.
Sfeer neerzetten
Publiek dat net binnen is, moet er vaak nog even inkomen. Ze zitten nog met hun hoofd bij het werk, vragen zich af of ze het gas wel uit hebben gedraaid en kijken nog wat om zich heen in het theater. De presentator is meestal de eerste persoon die het podium opkomt en heeft dan ook een belangrijke taak: de sfeer van de show neerzetten. Vaak is dat een leuke en gezellige stemming, maar soms is iets anders. Bij improweerwolven mag het bijvoorbeeld een beetje spannend en sprookjesachtig. Het is verstandig daar vooral over na te denken. Een paar tips en aandachtspunten:
- In welke stemming wil je het publiek krijgen en hoe ga je dat aanpakken? Vaak wordt het publiek flink hysterisch opgewarmd (staan, springen, klappen, zingen) en dat kan goed werken. Denk alleen niet dat het verplicht is. Even een praatje maken met het publiek of oefenen met het roepen van suggesties kan ook genoeg zijn. Probeer aan te voelen in welke stemming het publiek is en te weten in welke stemming je ze wilt hebben.
- Hoe presenteer je jezelf? Sommige presentatoren dossen zich uit als hysterisch typetje, anderen trekken juist een net jasje aan of komen in hun alledaagse kloffie op. Kan allemaal, als het maar past bij de voorstelling en bij jezelf. Als jij je ongemakkelijk voelt, dan voelt het publiek zich dat ook en dat is juist niet wat je wilt.
- Twijfel je over dit soort dingen, overleg het met de spelers of je groep. Presenteren is een belangrijke taak, waar helaas maar zelden aandacht aan wordt besteed.
Verloop van de show bewaken
Zit de juiste sfeer er in? Leg het publiek dan even uit wat ze kunnen verwachten. Laatst had ik een discussie met een vriendin die het storend vond dat voor een longform-voorstelling eerst een presentator opkwam om het te introduceren. Daar gaf meteen een buurthuis-indruk, vond ze. Haar argument: voor een regulier toneelstuk vertelt vooraf ook niet iemand aan het publiek dat de spelers alle teksten uit hun hoofd hebben geleerd. Waarom dan bij impro wel vertellen dat het geïmproviseerd is? Daar was ik het niet mee eens (lees hier waarom), ik vind dat je het publiek juist duidelijkheid moet verschaffen.
Improvisatieshows kunnen nog wel eens chaotisch verlopen. Niets mis mee, de spelers moeten de ruimte en vrijheid hebben om spontaan iets aan te gaan en risico te nemen. Wat ik vaak zie gebeuren, ook bij mezelf, is dat de presentator daar in mee gaat. Terwijl die nou juist de orde kan bewaken om te voorkomen dat het publiek het totaal niet meer kan volgen en afhaakt. Daarnaast kan de presentator ook de sfeer en het tempo in de gaten houden: na een mislukte scene dat even met een knipoog benoemen grapje maken, na al te zuur rechterscommentaar een grapje maken, bij te weinig dynamiek wat extra gas geven en bij te veel ongecontroleerde energie juist wat rust pakken.
Punten waar je op kunt letten:
- Het is volstrekt normaal om informatie op een kaartje te schrijven en dat erbij te houden. De namen van de spelers bijvoorbeeld of de datum van de volgende voorstelling. Zo’n spiekbriefje maakt een stuk betere indruk dan het niet weten, belangrijke dingen vergeten te zeggen of door de spelers gesouffleerd te moeten worden.
- Houd voeling met de zaal. Dat kan door letterlijk te vragen of iedereen het nog naar zijn zin heeft, maar ook door gewoon goed op te letten en de reacties te peilen.
- Zorg dat je weet hoe de avond eruit komt te zien: is er een pauze, zo ja hoe laat dan en hoe lang duurt die en wanneer is de show afgelopen?
Tot slot: Algemene aandachtspunten
- Het is niet verplicht je publiek heel formeel aan te spreken, wat veel presentatoren doen. Een zaal vol jongeren ‘u’ noemen kan onnatuurlijk overkomen.
- ‘The seats face the stage’, zei een buitenlandse workshop leider me ooit. Waarmee hij bedoelde: de mensen kijken al naar het podium, dus als je opkomt krijg je de aandacht ook wel als je niet rent of schreeuwt.
- Stel je in dienst van de voorstelling en vooral van de spelers. Niets zo vervelend als een presentator die er vooral staat voor zijn eigen ego. Je hoeft niet de show te stelen. Sterker nog: liever niet.
- Ga er niet vanuit dat het publiek alles al weet, mensen die voor het eerst bij improvisatie komen kijken wil je niet buitensluiten. Dat kan gebeuren als je ervan uitgaat dat de zaal vol zit met vrienden, familie en vaste bezoekers. Pas daarom ook op met inside jokes.
- Wees je ervan bewust dat je vaak te zien bent als de spelers hun scenes spelen. Het publiek kan zich aan je spiegelen, dus geef de spelers de aandacht en vermijd negatieve signalen zoals gapen of schiet-een-beetje-op-handgebaren (heb ik serieus wel eens gezien bij een presentator).
- Het klinkt misschien voor de hand liggend, toch is dat het voor veel improvisatiespelers niet: goed voorbereid het podium opstappen. Bedenk vooraf wat je wilt doen en wat je daarvoor nodig hebt.
- Oefen het eens. Ook een dooddoener op het eerste gezicht, maar zeg zelf: hoeveel impro-groepen ken jij die in hun repetities regelmatig aandacht besteden aan het presenteren?
- Dit alles zou ertoe moeten leiden dat je op het podium kunt ontspannend en plezier kunt hebben. Werkt één van bovenstaande tips en aandachtspunten niet of zelfs contraproductief? Vergeet die dan meteen.